Hatırlatma
Fransız alfabesi 26 harften oluşmaktadır.
6 sesli harf (voyelles): a – e – i – o – u – y
20 sessiz harf (consonnes): b – c – d – f – g – h – j – k – l – m – n – p – q – r – s – t – v – w – x – z
Ulama (Liaison) nedir?
Ünsüzle biten kelimelerden sonra ünlü ile ya da “h muet” ile başlayan kelimeler gelirse, önceki kelimenin son ünsüzü, sonraki kelimenin ilk ünlüsüne bağlanarak okunur.
Fransızcada sessiz bir ünsüzle, yani telaffuz edilmeyen bir ünsüzle biten birçok kelime vardır. Genel olarak “-f, -d, -n, -p, -r, -s, -t, -x, -z” ile biten kelimelerle ulama yapılır.
Dikkat edilmesi gereken üç harf vardır. Ulama yapılırken bu harflerde ses değişikliği meydana gelmektedir.
- s, x : z sesini verir.
- d: t sesini verir.
Kaç tane ve ne tür ulama vardır?
Ulama, daha akıcı konuşmamızı sağlar ve doğru telaffuz için oldukça önemlidir. Unutulmamalıdır ki bir kelime bir ünsüzle bittiğinde ulama her zaman yapılmaz. Fransızcada 3 tür ulama vardır.
- une liaison obligatoire (zorunlu ulama)
- une liaison facultative (isteğe bağlı ulama)
- une liaison interdite (yapılmaması gereken ulama)
Konuşma dilinde kesinlikle yapılması gereken zorunlu ulama (liaison obligatoire) ile özellikle resmi bir şekilde konuşurken yapılan isteğe bağlı (liaison facultative) ulama şekli vardır. Ek olarak, ulamanın yapılmadığı yani yasak olduğu (liaison interdite) bazı durumlar vardır.
˽ : ulama yapılır.
|: ulama yapılmaz.
1. Liaison obligatoire (zorunlu ulama)
Aşağıda belirtilen durumlarda kesinlikle ulama yapılmalıdır.
- un, des, les (tanımlıklar)
- mon, ton, son, mes, tes, ses, nos, vos, leurs (sahiplik sıfatları)
- quels, quelles, quand (bazı soru sıfat ve zarfları)
- ces, aux, aucun, tout, quelques, plusieurs, certains (bazı sıfat ve zamirler)
- deux, trois, six, dix, vingt, cent (bazı sayılar)
Ex : Les˽arbres, un˽homme, mes˽amis, un petit˽enfant, deux˽ours, tout˽enervé
- “Quand ve comment” soru zarfından sonra;
Ex : Quand˽est-ce que vous partez ?
Quand˽il commence à marcher …
Comment zarfıyla tek bir durumda ulama yapılır.
Ex : Bonjour, comment˽allez-vous ?
- Şahıs zamirlerinden sonra sesli harfle veya “h muet” ile başlayan bir fiil ya da zamir gelirse ulama yapılır.
Ex : Nous˽aimons.
On˽aime.
Quand vous˽y arrivez …
On˽y va
- Bir zamir bir fiilden önce geldiğinde;
Ex : Je vous˽écoute.
Je les˽attends.
Ils en˽ont peur.
J’en˽ai parlé.
- Sıfat isimden önce geliyorsa;
Ex : un grand˽homme, bon˽avocat, de longues˽heures, le dernier˽étage
- Tek heceli bir zarftan sonra: très, trop, bien, plus, moins.
Ex : très˽élégant, moins˽aimable, j’ai bien˽aimé
- Bir fiil emir kipindeyse, ulama “en ve y” zamirleriyle yapılmalıdır.
Ex : Prends˽-en, Vas˽-y !
- Özne ve fiil yer değiştirilerek oluşturulan soru kalıplarında;
Ex : est˽-il … ? sont˽-elles … ?
Que mangent˽-elles ?
Comment répond˽-il aux critiques ?
- Bazı kısa edatlardan sonra;
Ex : chez˽elle, sous˽un˽objet, dans˽un pays, sans˽argent, en˽Amérique
- Bazı kalıplaşmış ifadelerde;
Ex : avant-hier, c’est-à-dire, peut-être, petit à petit, de temps en temps, plus ou moins, tout à coup, tout à l’heure
2. Liaison facultative (isteğe bağlı ulama)
Aşağıda belirtilen durumlarda ulama yapmak kişiye bağlıdır. Daha resmi bir konuşma yapılmak istenirse ulama yapılabilir. Genellikle Fransızlar bu tarz durumlarda ulama yapmamayı tercih ederler.
- “être”, “aller”, “avoir”, “devoir”, “falloir”, “pouvoir”, “vouloir” fiillerinden sonra ;
Ex : Je suis˽allé à Paris. / Je suis|allé à Paris.
C’est˽un chien. / C’est|un chien
Je vais˽écouter de la musique. / Je vais|écouter de la musique.
- Olumsuzluk eki olan “pas” ve “plus” dan sonra;
Ex : Ce n’est pas˽efficace. / Ce n’est pas|efficace.
Je n’habite plus˽ici. / Je n’habite plus|ici.
Pas˽assez, pas˽encore / Pas|assez, pas|encore
- Çoğul bir isimden sonra sıfat gelirse;
Ex : personnes˽élégantes / personnes|élégantes
portes˽ouvertes / portes|ouvertes
- Bazı edatlar, zarflardan sonra;
Ex : trop˽important / trop|important
Mais˽il est impossible / Mais|il est impossible
3. Liaison interdite (yapılmaması gereken ulama)
Aşağıda belirtilen durumlarda kesinlikle ulama yapılmaz.
Ex : J’ai une sœur et|un frère.
- Tekil bir isimden sonra sıfat gelirse;
Ex : un enfant|intelligent
- Sesli (aspiré) “h” harfinden sonra;
Ex : des|haricots, un|héros
- Özneden sonra fiil gelirse;
Ex : Les chats|aiment le lait.
Les étudiants|arrivent en retard.
- “Quand” soru zamirinden sonra yer değiştirilerek yapılan soru çeşidinden sonra;
Ex : Quand|est-il arrivé ?
- Yer değiştirilerek yapılan soru çeşidinde şahıs zamirinden sonra;
Ex : Avez-vous|aimé le film ?
Ex : J’ai écrit|une lettre
J’ai mis|un pantalon.
Je veux|un café.