Passé Composé, Türkçede kullandığımız “görülen geçmiş zaman” tam karşığıdır.
La formation du passé composé (Cümle yapısı)
Bir cümleyi geçmiş zaman yaparken “etre ve avoir” yardımcı fiilleri kullanılır. Yardımcı fiili özneye göre çekimledikten sonra ana fiilin “participe” hali yazılır.
| Pronom | Avoir | Etre | + | Participe Passé | ||
| j’ / je | ai | suis | ||||
| tu | as | es | ||||
| il / elle / on | a | est | ||||
| nous | avons | sommes | ||||
| vous | avez | êtes | ||||
| ils / elles | ont | sont |
Öncelikle Participe Passe’nin nasıl yapıldığına bakalım. Participe Passé, Fransızcada sıklıkla kullanılan bir tür fiil çekimlemesidir.
Participe passé
- Sonu ‘-er’ ile biten tüm fiillerde, ‘-er’ atılıp yerine ‘-é’
♥ manger ⇒ mangé
♥ aller ⇒ allé
- Sonu ‘-ir’ ile biten düzenli fiillerde sadece ‘-r’ harfi atılır.
♥ finir ⇒ fini
♥ choisir ⇒ choisi
- Düzensiz fiillerden sonu ‘-ir’ ile biten fiiller:
Şimdiki zaman konusunda, sonu ‘-ir’ ile biten fiiller 3 gruba ayrılmıştı ve çekimleri bu gruplara göre yapılmıştı. Aynı şekilde burada da gruplara bölerek yapılabilir. Elbette istisnalar mevcuttur.
| Partir parti | Venir venu | Offrir offert |
| Sentir senti | Tenir tenu | Ouvrir ouvert |
| Dormir dormi | Souvenir souvenu | Cueillir cueilli |
| İstisnalar; Courir ⇒ couru | İstisnalar; mourir ⇒ mort | İstisnalar; acquérir ⇒ acquis |
- Düzensiz fiilerden sonu ‘-dre’ile biten fiiller:
Bu fiillerden sadece ‘prendre’ fiili istisnadır.
| Prendre⇒ pris | Attendre⇒ attendu |
| Comprendre⇒compris | Vendre⇒ vendu |
| Apprendre⇒ appris | Répondre⇒ répondu |
Düzensiz fiilerden sonu AİTRE ve TTRE ile biten fiiler :
| Connaitre⇒ connu | Battre⇒battu |
| Paraitre⇒paru | İstisna:Mettre⇒mis |
| İstisna: Naitre⇒ né |
- Düzensiz fiillerden sonu ‘-re’ ve ‘-oir’ile bitenler:
| Suivre⇒ suivi | Lire⇒ lu | Savoir⇒ su |
| Ecrire⇒ écrit | Boire⇒ bu | Voir⇒ vu |
| Dire⇒ dit | Croire⇒ cru | Pouvoir⇒ pu |
| Faire⇒ fait | Devoir⇒ dû / Vouloir⇒ voulu |
Avoir : Eu
Etre: été
Şimde de “etre ve avoir” ile kullanılan fiilleri ve bunların farkını inceleyelim.
- Passé composé avec “être”
Bu yardımcı fiille çekimlenecek fiiller 14 tanedir. Bu fiiller aşağıdaki resimde görülebilir.
| Özne + Etre + Fiilin participe hali |
♥ Je sors. (Ben çıkıyorum.)
Je suis sorti. (Ben çıktım.)
♥ Tu vas au cinéma. (Sen sinemaya gidiyorsun.)
Tu es allé au cinéma. (Sen sinemaya gittin.)
ATTENTION:
- Etre yardımcı fiiliyle çekimlenirken, participe fiile féminin ya da çoğul uyumu yapılır. Özne dişilse fiilin sonuna ‘-e’ çoğulsa ‘-s’
♥ Il est tombé. (O düştü.)
Elle est tombée. (O düştü.)
♥ Nous sommes venus. (Biz geldik.)
♥ Elles sont mortes. (Onlar öldü.)
- Cümle olumsuz yapılırken, yardımcı fiil olumsuzluk ekinin arasında yer alır.
♥ Je ne suis pas né,e en 1991. (Ben 1991’de doğmadım.)
♥ Elles ne sont pas encore arrivées. (Onlar henüz gelmedi.)
- Tüm çift zamirli fiiler (tous les verbes pronominaux) de yine “être” ile kullanılır. Yani se lever, se coucher, se promener, se souvenir … gibi tüm fiilleri “être” yardımcı fiiliyle çekimlenir.
| Je me suis | Je ne me suis pas |
| Tu t’es | Tu ne t’es pas |
| Il/Elle s’est | Il/Elle ne s’est pas |
| Nous nous sommes | Nous ne nous sommes pas |
| Vous vous êtes | Vous ne vous êtes pas |
| Ils/Elles se sont | Ils/Elles ne se sont pas |
♥ Je me suis levé à 8h.(Ben saat 8’de kalktım)
♥ Le chien s’est échappé.(Köpek kaçtı.)
♥ Vous ne vous êtes pas promenés dans le fôret? (Siz ormanda dolaşmadınız mı?)
♥ Ils se sont mariés à Paris en 2018. (Onlar 2018’de evlendiler.)
2.Passé composé avec “avoir”
Geriye kalan bütün fiiller “avoir” ile çekimlenir.
| Özne + avoir + fiilin participe hali |
♥ J’ai mangé du pain. (Ekmek yedim.)
♥ Tu as bu du café. (Sen kahve içtin.)
♥ Vous avez vu ce film? (Siz bu filmi gördünüz mü?)
♥ Elle n’a pas voulu nager. (O yüzmek istemedi.)
♥ En 2016 elle a quitté la Turquie pour s’installer en France. (Fransa’ya yerleşmek için 2016’da Türkiye’den ayrıldı.)
♥ Sa femme a eu un enfant. (Karısının bir çocuğu vardı.)
♥ Nous avons été en vacances. (Biz tatildeydik.)
ATTENTİON:
| avoir ⇒ eu |
| être ⇒ été |
♥ Je suis content. (Mutluyum.)
J’ai été content. (Mutluydum.)
♥ J’ai soif. (Susuzum.)
J’ai eu soif. (Susuzdum.)
♥ On peut dire que vous avez eu de la chance. (Şanslı olduğunuzu söyleyebiliriz.)
Vous avez de la chance (présent) ⇒ vous avez eu de la chance (passé)
♥ Elle a été malade pendant une semaine. (Bir haftadır hastaydı.)
Elles est malade (présent) ⇒ elle a été malade (passé)
| Hier : Dün | Il y a quelques jours : Birkaç gün önce |
| Hier soir/matin : Dün akşam/sabah | L’année/La semaine dernière |
| Avant hier : Geçen gün | Le mois dernier :Geçen ay |
| Soudain: Aniden | La nuit dernière :Geçen gece |
| Il y a deux ans: iki yıl önce | Ce jour-là : O gün |